رشد صنعت پتروشیمی در ایران

با توجه به رتبه نخست ایران در مجموع ذخایر نفت و گاز ایران در جهان، توسعه صنعت پتروشیمی با این میزان خوراک یک الزام است که تمرکز بر اجرای طرح‌های پتروشیمی با خوراک ترکیبی و طرح‌های پیشران بخشی از مسیر توسعه پایدار صنعت پتروشمی است.

به گزارش سرویس پژوهش خبرگزاری صدا وسیما: صنعت پتروشیمی یکی از ارکان اصلی صنعت نفت در زنجیره تولید و موتور محرک توسعه اقتصادی کشور به شمار می‌آید و نقش بسزایی در تولید ناخالص ملی دارد.

صنایع پتروشیمی در واقع بخشی از صنایع شیمیایی است که فرآورده‌های شیمیایی را از مواد خام حاصل از نفت یا گاز طبیعی تولید می‌کند. از ویژگی‌های این صنعت، تنوع محصولات آن و تأمین مواد اولیه هزاران کارگاه و کارخانه صنایع پایین دستی است که از نظر اشتغال زایی و کسب درآمد‌های ارزی و قطع وابستگی، نقش بسیار مؤثری در اقتصاد کشور دارد. صنعت پتروشیمی در ایران قدمتی ۶۰ ساله دارد و به دهه ۱۳۳۰ خورشیدی باز می‌گردد.

کارخانه کود شیمیایی شیراز، به عنوان نخستین کارخانه پتروشیمی ایران در سال ۱۳۳۹ به بهره برداری رسید. در حال حاضر صنعت پتروشیمی پس از صنایع غذایی و خودروسازی سومین صنعت بزرگ جهان محسوب می‌شود. ایران نیز به عنوان چهارمین تولیدکننده نفت جهان و با دارا بودن دومین ذخایر بزرگ گاز دنیا، ۸۰ درصد درآمد‌های صادراتی خود را از نفت و گاز تامین می‌کند و امیدوار است تا پایان دهه جاری ۱۴ درصد بازار جهانی پتروشیمی را در دست بگیرد و ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی خود را به ۲۳ میلیون تن در سال افزایش دهد.

 اهمیت صنعت پتروشیمی در اقتصاد جهان
صنعت جهانی پتروشیمی با بیش از ۱۵ سال رشد مداوم، حجم تولید زیادی را تجربه کرده است؛ تولید سالانه «اتیلن» از حدود ۱۰۰ میلیون تن در سال ۲۰۰۰ به تقریبا ۱۵۰ میلیون تن در سال ۲۰۱۶ رسید. ارزش تولید نیز با رشد سالانه چهار درصدی از سال ۲۰۰۵ روبه‌رو شده است. در پنج سال گذشته، شرکت‌های پتروشیمی در سراسر جهان به دلیل رشد بالای تقاضا، به‌ویژه در آسیا، به جایگاه خوبی در بازار دست یافته‌اند.

بسیاری از شرکت‌های پتروشیمی به جای استفاده از خوراک‌های بنزین مبتنی بر روغن، از منابع اولیه کم‌مصرف گازی استفاده کرده‌اند که آن‌ها را در موقعیت برتری در هزینه قرار می‌دهد. عامل تعیین‌کننده صنعت پتروشیمی در هزاره جدید، عدم تقارن منطقه‌ای است.

کلید موفقیت در این صنعت از طریق یک موقعیت مکانی مناسب به‌دست می‌آید، به گونه‌ای که شرکت‌های مستقر در بازار‌های نوظهور در این موقعیت‌های مکانی به‌عنوان رهبران صنعت خواهند بود. همچنین شرکت‌هایی که در مکان‌هایی با دسترسی به گاز ارزان‌قیمت واقع شده‌اند (مانند ایران)، بیشترین سود را کسب می‌کنند.