ایران به دنبال صلح در سودان؛ غرب و صهیونیسم در پی تجزیه

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، گفت‌وگوی ویژه خبری یکشنبه‌شب با محوریت «نقش بازیگران خارجی در بحران سودان» برگزار شد؛ جایی که کارشناسان سیاسی آقایان سیدرضا صدرالحسینی کارشناس غرب آسیا و مهدی شوشتری مدیر کل غرب آسیا و شمال آفریقا وزارت امور خارجه از طرح پیچیده آمریکا و رژیم صهیونیستی برای تجزیه سودان، نقش پنهان امارات در ارسال سلاح و طلا و تلاش ایران برای حفظ ثبات و تمامیت ارضی این کشور پرده برداشتند.

متن کامل این گفتگو به شرح زیر است. 

سوال: آقای صدر حسینی توصیف کنید بخش‌های مختلف سودان را. ما به الفاشر اشاره کردیم کشتاری که در شهر فاشر اتفاق افتاده تعداد کشته‌های غیر نظامی و البته اظهارنظر‌های حاکم ایالت دارفور، وضع الان به لحاظ میدانی در سودان چگونه است؟ کدام مناطق در اختیار دولت و کدام مناطق در اختیار آشوبگران و شورشیان هست؟

صدرالحسینی: با نام و یاد خداوند متعال. الفاشر نزدیک دارفور هست و مجموعه نظامیانی که به نام آر اس اف که ما اون‌ها را حمیدتی می‌نامیم. از این به بعد در صحبت خودمان افرادی هستند که با کمک مجموعه اس‌ای اف یا آقای ژنرال البرهان آمدند و علیه آقای البشیر کودتا و این دو با هم اختلاف پیدا کرده‌اند و این اختلافات در ابتدای اقداماتی است که هم اکنون انجام شده. بنابراین از سال دو هزار و نوزده تاکنون وضع ویژه‌ای در سودان است که آقای عمرالبشیر وقتی‌ سرنگون شد از حاکمیت، شرایط در داخل سودان بسیار به هم ریخت که از آن به بعد وضع مردم بسیار بسیار آشفته است و این ارقامی که فرمودید دو هزار نفر ارقام اخیر هست، اما متاسفانه آنجا یک نسل کشی واقعی رخ داده است در طول این ایام گذشته و متاسفانه باید این نکته را خدمتتان بگویم که نیرو‌های پشتیبانی افرادی بودند که شرق منطقه سودان را در اختیار دارند و غرب و مرکز در اختیار دولت است. سؤالی که فرمودید و متاسفانه هر دو طرف دارند اقداماتی می کنند برای پیروزی بر همدیگر که در این بین مردم کشته می‌شوند، اما مجموعه نیرو‌ها و حمیدتی، نگاه قومیتی هم دارند و متاسفانه افراد غیر عرب را که خیلی هم در همین منطقه حضور دارند به کشتن می دهند و شرایط به گونه‌ای شده که هیچ‌ یک از قوانین بشر دوستانه و حقوق بشر در اینجا رعایت نمی‌شود و صدای سازمان ملل هم درآمده. 

سوال: گفتید از دو هزار و نوزده، سودان در وضع ویژه‌ای قرار دارد اگر بخواهیم بازخوانی کنیم و خیلی سریع برسیم به نقطه کانونی این تحولات یعنی زمان پیش رو داریم و زمانی که در آن هستیم، آیا از دو هزار و نوزده آن را مرور می‌کنیم یا نه برمی‌گردیم به سال‌های قبل‌ تر از دو هزار و نوزده؟

صدرالحسینی: ابر گسلی در سودان وجود دارد و این ابر گسل برمی‌گردد به مسائل قومیتی وآن تقسیم بندی که صوفی‌ها در سودان داشتند. یعنی سودان به دو بخش مختلف تقسیم شده بود. بخشی از اینها به این گسل که خدمت شما عرض کردم این دو مجموعه صوفی در اختیار داشتند بنام انصار و ختمیه. این دو مجموعه تقسیم بندی کرده بودند که طریقت صوفی هستند. هر کدام از آنها البته باید به این نکته اذعان کنیم که در حال حاضر با توجه به مدرن شدن درگیری‌ها به رغم اینکه این گسل وجود دارد،  دیگر این دو طریقت به رغم اینکه در جامعه نهادینه شدند امروز نقش مستقیمی در این درگیری‌ها ندارند، اما پیوستن جریان‌های مختلف به این دو گروه اصلی یعنی دولت و جریان نیرو‌های پشتیبان اینها هستند که می‌توانیم در بررسی دقیق‌تر بگوییم که همان دو طریقتی هستند که نام بردم. پس یک موضوعات از گذشته وجود دارد ولی از سال دو هزار و نوزده ما شرایط سودان را کاملاً همراه با درگیری‌های قومی قبیله‌ای و نظامی می‌بینیم و نقش کشور‌های خارجی اینجا خیلی برجسته می‌شود. یعنی امارات ورژیم صهیونیستی در اینجا نقش اساسی دارند. امارات از طریق چاد و سومالی و لیبی در آن بخشی که خلیفه حفتر وجود دارد سلاح را برای مجموعه نیرو‌های واکنش سریع قرار می‌دهد و انواع و اقسام نیاز‌های آنها را در این جنگ تامین می‌کند. از طرف دیگر دولت مرکزی که بخش اصلی از خارطوم و مرکز و غرب را در اختیار دارد. واقعیت امر این است که درگیری وجود دارد که قاعدتاً باید کشور‌های دیگر از دولت مرکزی حمایت کنند ولی متاسفانه مشاهده می‌کنیم که رژیم صهیونیستی با واسطه کشور‌هایی که نام بردم دارد از بخش کودتاگر حمایت می‌کنند و بدتر از اون آمریکایی‌ها بحران را مدیریت می‌کنند. یعنی با دو طرف در ارتباطند. چون تلاشش این است که این منطقه برای اینکه بتوانند مدیریت ژئوپولوتیک داشته باشد اولاً دریای سرخ را مدیریت کنند. دوماً اجازه ندهند کشور‌های روسیه چین و ایران اونجا فعالیت بیشتری داشته باشند. آمریکایی‌ها نقش مخرب این چنینی دارند. بنابراین می‌توانیم کاملاً با شفافیت حامیان دولت مرکزی را بر شماری کنیم و آن افرادی را هم که به دنبال کودتا و ایجاد آشوب هستند و شرایطی را ایجاد کنند که دوباره سودان یکبار دیگر تقسیم شود کاملاً می‌توانیم با شفافیت بیان کرد. 

سوال: در برشمری این بازیگران به بازیگران و کشور‌های مختلف اشاره کرده‌اید هر کدام به صورت پیدا و پنهان می‌شود گفت چه هدفی را در سودان دنبال می‌کنند؟

صدرالحسینی: جمهوری اسلامی ایران، عربستان و مصر به دنبال تحکیم حاکمیت، یکپارچگی سرزمین، جلوگیری از تجزیه و ثبات و صلح هستند و به همین علت با دولت مرکزی در ارتباط هستند و وزیر محترم امور خارجه با همتای خودش در سودان گفت‌و‌گو کرده و به این موضوعاتی که من اشاره کردم تاکید داشتند. این نشان دهنده این است که ما به دنبال حاکمیت فعلی در سودان و تحکیم او هستیم، اما بعضی کشور‌ها مثل چاد، سومالی و لیبی این دو کشور گذرگاهی هستند برای اسلحه‌هایی که پولش از جانب امارات و رژیم صهیونیستی تامین میشود و اینها به دنبال ایجاد آشوب هستند و در یکسال گذشته نزدیک یک میلیارد دلار طلا برای آمریکایی‌ها از سودان به بندرهای امارات حمل شده ولی در این رابطه متاسفانه کمک بسیار کمی از جانب آمریکایی‌ها برای سامان‌دهی نیاز‌های اولیه مردم اونجا شده است. متاسفانه بیماری‌های متعدد واگیر به شدت رواج دارد. نزدیک به دوازده میلیون نفر آواره هستند. عده‌ای از این آوارگان به مصر، تعدادی به سومالی و چاد و عده‌ای در حال جا به جایی هستند. بنابراین شرایط بسیار نامناسبی دارند و ارقامی که گفته می‌شود ارقامی است که شاید در همین یکی دو هفته گذشته کشته شدند و گرنه شرایط در آن جا بسیار نابسامان است و نسل‌کشی به‌طور واقعی دارد صورت می‌گیرد. رژیم صهیونیستی علاقه‌مند به این است که برای سایه انداختن روی نسل‌کشی خودش در غزه، در سودان سایه بیندازد. چرا؟ این که الان تعداد کثیری از رسانه‌ها، خبرنگاران و مؤسسات و نهاد‌های خبرنگاری و خبرگزاری تحولات سودان را دارند بررسی می‌کنند. یه مقدار از موضوع نسل‌کشی در غزه حواسشان پرت شده و رژیم صهیونیستی از این بابت هم خوشحال است که در یک منطقه دورتر از سرزمین‌های اشغالی این اتفاق بیفتد که حواس عمومی جامعه جهانی پرت شود و آن تنفری که به وجود آمده بود علیه رژیم صهیونیستی تا حدودی در صورت امکان کاهش پیدا کند.

سوال: برخی عنوان می‌کنند این مناقشه و جنگ یک بخشش و یک بحثش بر سر منابعی مثل طلا، الماس و منابع زیرزمینی سودان هست چقدر درسته؟

صدرالحسینی: در اونجا تقاطعی به وجود آمده، تقاطع مسائل اقتصادی، قومی قبیله‌ای و ژئوپولوتیک. هر کدام از اینها به میزان وزن خودش در این آشوب‌ها نقش دارد. قطعاً با توجه به نفتی که در اونجا وجود دارد و طلایی که وجود دارد. این مورد طمع دیگر کشور‌ها هست و باید به این نکته توجه داشته باشیم که یکی از مهم‌ترین کشور‌هایی که نگاه به طلای سودان دارد و در این ایام هم بسیار از او سوء استفاده کرده اماراتی‌ها هستند و آمریکایی‌ها. 

سوال: آقای شوشتری مدیر کل غرب آسیا و شمال آفریقا وزارت امور خارجه هم به صورت تلفنی در این لحظه به جمع ما اضافه شدند. در مقدمه خیلی کوتاه اشاره کردم به اظهار نظر آقای دکتر عراقچی، اما از زبان شما بیشتر راجع به موضع گیری جمهوری اسلامی ایران در قبال تحولات سودان بشنویم؟

شوشتری: بلافاصله بعد از تحولات اخیر به ویژه کشتار گسترده مرکز ولایت دارفور شمالی رخ داد. سخن‌گوی وزارت امور خارجه، این جنایت و تخریب زیرساخت‌ها را محکوم کردند. ما از تمامیت سرزمینی و حاکمیت سودان حمایت کردیم. روز گذشته هم در تماس تلفنی جناب آقای عراقچی با همتای سودانی شان بر این موضع اصولی خودمون تاکید کردیم که جمهوری اسلامی ایران ضمن محکوم کردن کشتار غیر نظامیان، هدف قرار گرفتن غیر نظامیان از حاکمیت و تمامیت سرزمینی سودان حمایت می‌کند. با تجزیه این کشور که یک توطئه استعماری صهیونیستی هست در منطقه و به ویژه در سودان دارد دنبال می‌شود. حتماً ما مخالف هستیم و این را با صدای بلند اعلام کردیم و جناب آقای دکتر عراقچی هم مورد تعقیب قرار دادند. توئیتی هم که امشب جناب آقای دکتر عراقچی زدند در آن به استاندارد‌های دوگانه کشور‌های غربی برای مواجهه با پدیده شوم تروریسم تاکید کرده‌اند بر جمهوری اسلامی ایران و شخص وزیر و اعلام کردند ایران با هر اقدامی در راستای تروریسم و به ویژه علیه غیر نظامیان در هرجایی مخالف است و این را مورد تکلیف قرار داده.

سوال: از نگاه شما هر کدام از بازیگران خارجی در عرصه تحولات سودان چه مجموعه اهدافی را دنبال می‌کنند؟

شوشتری: آقای صدرالحسینی اشاره داشتند که در بحران جاری سودان که از بیش از دو و نیم سال گذشته به صورت خاص این جنگ و درگیری داخلی آغاز شده، متأسفانه قربانیان بی‌شماری را از مردم بی‌گناه در سودان؛ در این کشور مسلمان شاهد بودیم. متأسفانه بازیگران خارجی هم نقش مخربی در این بحران ایفا می‌کنند. به صورت مشخص آمریکا و رژیم صهیونیستی در راستای آن طرح‌های شوم خودشان برای منطقه که از چندین سال قبل با عنوان‌های مختلف؛ خاورمیانه بزرگ، بیان می‌کنند، دنبال تجزیه و تضعیف کشور‌های بزرگ اسلامی هستند. سودان یک بار این تجزیه را تجربه کرده و الان هم دنبال تضعیف بیشتر این کشور است و کشور‌های دیگر اسلامی هم در معرض این توطئه شوم در منطقه هستند و طبیعتاً جهان اسلام و کشور‌های بزرگ اسلامی باید در مقابل این توطئه استعماری - صهیونیستی برای تجزیه کشور‌های اسلامی و تضعیف توانمندی‌های کشور‌های اسلامی بایستند که امروز شاهد هستیم صدا‌های مخالفی را مواضع کشور‌های اسلامی حتی شورای امنیت سازمان ملل متحد این جنایات که در شهر الفاشر رخ داد، محکوم کرد. سخنگوی دبیر کل سازمان ملل هم تحقیقات بیشتر برای رسیدگی به این جنایات را در سودان خواستار شد. 

سؤال: راجع به نقش بازیگران بیشتر و مفصل‌تر صحبت کنیم؛ اظهار نظر وزیر دارایی سودان، این که اشاره کرده آن چه در سودان به عنوان آشوب، مناقشه و تحولات صورت می‌گیرد، طرح رژیم صهیونیستی در مورد شکل‌گیری و شکل‌دهی خاورمیانه جدید است. بحث تجزیه، بحث اجرای برنامه و طرحی که رژیم صهیونیستی دنبال می‌کند، صرفاً اگر بازیگران را دسته‌بندی کنیم، رژیم صهیونیستی یا ایالات متحده آمریکا؟

صدرالحسینی: قطعاً این دو نقش مخربی در مجموعه منطقه دارند و البته رژیم صهیونیستی در این رابطه طرح‌های کاملاً شومی به خصوص در سودان دارد. سودان یک بار تجزیه شد. یک کشور بسیار بزرگ با منابع زیرزمینی در مصب رود نیل، متأسفانه الان شرایطی برای آن به وجود آمده که تعداد کثیری از مردم در فقر مطلق قرار دارند. بیماری‌های گوناگون در آن‌جا به وجود آمده و متأسفانه سیل اسلحه در آن‌ جا بدون حساب و کتاب وجود دارد و جذب نیرو‌های بیکار و گرسنه برای یک وعده غذا، فراوان دیده می‌شود و به شدت رژیم صهیونیستی در این زمینه فعالیت می‌کند. 

سؤال: باز هم به دنبال تجزیه سودان است؟

صدرالحسینی: بله، الان تجزیه غیر آشکار به وجود آمده و اگر دولت مرکزی نتواند شرایط را به سمت و سوی استقلال کامل کشور ببرد، همین الان جریان آشوب و کودتا به آن چه در اختیار دارد راضی است که همین مقدار را به عنوان یک کشور مستقل اعلام کند و احتمال قوی رژیم صهیونیستی و بعضی کشور‌های غربی آن را می‌پذیرند، به علت این که آنها کمک کردند. برخورد دوگانه‌ای را به طور شفاف آمریکایی‌ها و غربی‌ها انجام می‌دهند و صدای نمایندگان سازمان ملل درآمده ولی متأسفانه هیچ اقدام اساسی برای جلوگیری از این نسل‌کشی و مشکلات عدیده انجام نمی‌دهند. 

سؤال: از ابتدای صحبت‌هایتان اشاره کردید به رد پای کاملاً آشکار رژیم صهیونیستی و آمریکا در این ناآرامی، آشوب و مناقشه‌ای که در سودان به پا شده و البته آن را گسترده کنیم؛ برخی از کشور‌های عربی منطقه، اما برخی فضاسازی‌ها به سمت ایران است و ایران را متهم می‌کنند، با این که ما در یک طرف قضیه کاملاً نقش پررنگ و آشکار رژیم صهیونیستی، کشور‌های غربی حتی کشور‌های عربی منطقه را می‌بینیم، چرا این فضاسازی و اتهام به ایران وارد می‌شود.

صدرالحسینی: در دولت آقای عمر البشیر در مرحله قبل از این که ایشان چرخشی را داشته باشند برای شناخت رژیم صهیونیستی، ارتباط ما و سودان بسیار ارتباط خوب، نزدیک، دوستانه و برادرانه و در حد این که دو کشور بزرگ مسلمان کاملاً ارتباطات بسیار خوب بود. بعد از این که ایشان چرخشی به سمت رژیم صهیونیستی داشتند، ارتباط ما قطع شد و به حداقل ارتباط رسید و به علت ارتباطی که ما با دولت مرکزی داریم و همین تماس‌هایی که صحبت شد و همین اتفاقاتی که قانوناً باید این کار را کنیم و از دولت مرکزی حمایت کنیم. واقعیت این است که علاقه‌مند هستند ایران‌هراسی را در قالب حضور جمهوری اسلامی در آفریقا هم ایجاد کنند. یعنی رژیم صهیونیستی علاقه‌مند است که موضوع ایران‌هراسی را برای کشور‌های منطقه و فرای منطقه بگوید که جمهوری اسلامی در حال دخالت در آن‌جاست، اما دخالت اصلاً وجود ندارد، ما توافقات آموزشی با دولت مرکزی داریم و تنها حرفی که داریم؛ ثبات، صلح، آرامش، یکپارچگی سرزمینی و تحکیم حاکمیت مرکزی است. بنابراین این از تهمت‌هایی است که به جمهوری اسلامی زده می‌شود. 

سؤال: تحولات سودان و آن چه در عرصه میدان در این جنگ داخلی اتفاق می‌افتد، وارد مرحله جدید شده و این مرحله خطرناکی است؟

صدرالحسینی: کاملاً درست است. سه سناریو امکان به وجود آمدن دارد ۱- افزایش این درگیری‌ها و مشکلات عدیده‌ای که در پی آن به وجود می‌آید. می‌توانم مثال بزنم. ۱- فروپاشی دولت مرکزی و نبود دولت، چیزی مثل لیبی. نکته بعدی تجزیه سودان است. نکته بعدی این است که صلح و آرامشی آن جا ایجاد شود و امکان کمک‌رسانی به مردم آن‌جا صورت بگیرد و سازمان ملل بیاید و به وظایف خود در حوزه حقوق بشر عمل کند. 

سؤال: کدام سناریو محتمل‌تر است؟

صدرالحسینی: حقیقت موضوع این است که بازیگران متعددی در این رابطه هستند؛ اگر اتحادیه آفریقا، سازمان ملل، مجموعه نیرو‌های اجتماعی و مذهبی، اتحادیه بین دولت‌ها و یک گروهی به نام کوآد که تشکیل شده از عربستان، آمریکا، امارات و مصر؛ اگر اینها بیایند و برای موضوعی به نام ثبات و آرامش و تحکیم دولت مرکزی کمک کنند، ما می‌توانیم بگوییم آن چه که ایده‌آل است و جلوگیری از این کشتار صورت می‌گیرد و نسل‌کشی آن‌جا متوقف می‌شود، این اتفاق می‌افتد، اما اگر این بازیگران که هر کدام از آنها می‌توانند نقش قابل توجهی داشته باشند، که امریکایی‌ها علیرغم این که در کوآد هستند، در کنار مصر و عربستان که نقش آنها را گفتم، اگر آمریکایی‌ها از این وضع دوگانه برخورد کردن خارج شوند و به یک ثبات اعتقاد داشته باشند که در سودان این ثبات را داشته باشیم و دولت مرکزی تقویت شود، فکر می‌کنم درعرض مدت کوتاهی انجام خواهد شد. اما چشم‌اندازی که نگاه می‌کنیم، شما فرمودید کدام قوی‌تر است؟ تصورم این است که فعلاً این فضا؛ آشوب، درگیری و متأسفانه کشتار، نسل‌کشی و مشکلات آوارگی افزایش پیدا می‌کند، چرا؟ به دلیل این که آن چه این عوامل را ایجاد می‌کند، الان کاملاً نقش خودشان را نشان می‌دهند و آن ارسال اسلحه به کودتاگران و آشوب‌طلبان است. این نکته حائز اهمیت است؛ بنابراین ما یک چشم‌انداز روشن در مدت کوتاه نمی‌توانیم متصور شویم.

سؤال:  یک خرده بیشتر راجع به لیبی صحبت کنید؛ راجع به سوریه و حتی راجع به خود سودان در سال‌های گذشته. اگر به عقب برگردیم، درگیر تحولات مشابهی بودند؛ هر کدام از این گزینه‌هایی که گفتیم. فرجام این انقلاب‌ها به بی‌ثباتی، ناآرامی و جنگ داخلی ختم شده و در نهایت گزینه اتفاق افتاده؛ تجزیه بوده. چرا در بازخوانی به این سمت می‌روند و تکرار این گزینه‌ها و چنین تحولاتی را تجربه می‌کنند؟

صدرالحسینی: فرمایش شما را مقداری اصلاح کنم و بگویم که اینها انقلاب نبود. اینها موضوع کودتا است که در ترمینولولوژی سیاسی، موضوع کودتا تعریف خود را دارد و انقلاب تعریف خود را دارد. اینها نقش خارجی بود. یعنی تمام چیز‌هایی که فرمودید؛ چه لیبی، چه سوریه و چه سودان در گذشته، نقش بسیار مخرب کشور‌های خارجی را آن جا مشاهده می‌کنیم و همه آنها هم برای ایجاد بی‌ثباتی آمدند. شما می‌فرمایید چرا؟ این اقدامات ناخواسته برای مردم است. مردم الان در حال آسیب دیدن هستند. هیچ یک از مردمان سرزمین سوریه الان آرامش ندارند، نمی‌دانند که یک ساعت آینده آنها چگونه است؟ بنابراین این اقدامات ناخواسته است که در اتاق‌های فکر آمریکا و رژیم صهیونیستی تصمیم‌گیری می‌شود و توسط افراد قدرت‌طلب در این کشور‌ها، هم در سوریه کسی مثل محمد جولانی، در لیبی؛ خلیفه حفتر، کسی مثل آقای حمیدتی. همه اینها افرادی هستند که بازیچه دست بیگانگان هستند و هدف آنها به قدرت رسیدن است و به علت مقاومتی که از جانب مردم و دولت‌های مرکزی معمولاً صورت می‌گیرد، البته استثنائاتی مثل سوریه هم داریم. آشوب و مشکلات عدیده‌ای در حوزه اقتصادی، امنیتی و ژئوپلتیک رو‌به‌رو می‌شوند و تجزیه می‌شوند و دیگر آن کشور قبلی نخواهند بود. به یک، دو یا چند کشور تقسیم شدند.

سؤال: جمع‌بندی بفرمایید راجع به آن چه که در پیش‌رو در مورد تحولات سودان شاهد خواهیم بود؟

صدرالحسینی: طرحی برای خاورمیانه جدید یا خاورمیانه آمریکایی به وجود آمده، آن هم این است که تمام کشور‌های منطقه تجزیه شوند. بنابراین به نظر می‌آید این اقدام هم از آن مستثنی نیست. آنها به دنبال تجزیه هستند. الان هم برای رژیم صهیونیستی سرزمینی مثل سودان که مسلمان و صوفی‌مسلک هستند، موضوع اسرائیل به مفهوم ضدصهیونیسم کاملاً در آن جا نهادینه شده، خطر است. بنابراین نه فقط دو بخش؛ یک بار که این اتفاق افتاد؛ همین بخش‌های کنونی را هم آنها علاقه‌مندند کوچکتر شوند و برسند به آن هدفی که آمریکایی‌ها گفتند. ما باید کشور‌های بزرگ را در این منطقه حتی عربستان را به شش کشور تقسیم کنیم. این در حوزه بین‌الملل، در حوزه منطقه؛ این اتفاق قطعاً می‌تواند برای کشور‌های پیرامونی هم ایجاد خطر کند و سرریز شود مسائل ناامنی به کشور‌های پیرامونی. این هم یک خطر بزرگ است و در حقیقت سود این را رژیم صهیونیستی می‌برد.